Trądzik jest jednym z najpowszechniejszych schorzeń dermatologicznych, z którym zmagają się osoby w różnym wieku. Charakterystyczne zmiany na skórze mogą być związane z nadmierną produkcją łoju, stanem zapalnym, nasiloną keratynizacją w obrębie mieszków włosowych, a czasami również z zaburzeniami równowagi hormonalnej. Ten ostatni czynnik jest głównym powodem trądziku hormonalnego, który występuje u dorosłych kobiet i mężczyzn. Na czym polega leczenie trądziku hormonalnego i jakie badania należy wykonać, by go zdiagnozować?
Trądzik hormonalny, często określany również jako trądzik dorosłych, to choroba skóry, która wiąże się z występowaniem licznych niedoskonałości na skórze twarzy. Niejednokrotnie dolegliwości tego typu są mylone z inną przypadłością, a mianowicie z trądzikiem młodzieńczym. Warto jednak zaznaczyć, że chociaż oba schorzenia są spowodowane zaburzeniami hormonalnymi, to nie rozwijają się na one na skutek tych samych zmian zachodzących w organizmie nastolatka lub osoby dorosłej.
U osób dorosłych obecność zmian trądzikowych stanowi zazwyczaj następstwo zaburzeń stężenia hormonów oraz ich okresowej zmienności. Widać to zwłaszcza u kobiet, których organizm nieustannie jest narażony na wahania hormonów, np. przed miesiączką, w trakcie ciąży lub podczas menopauzy. Wynikiem spadku lub znacznego wzrostu hormonów jest nadprodukcja sebum, czyli wzmożone jego wydzielanie przez gruczoły łojowe, czego skutkiem są zmiany w postaci bolesnych krostek i grudek.
Mówiąc o trądziku hormonalnym, nie sposób jest podać jedną konkretną przyczynę, która mogłaby spowodować spadek lub wzrost androgenów bądź estrogenów (męskich i żeńskich hormonów płciowych). Wśród czynników, które mają wpływ na rozwój zaburzeń hormonalnych wymienia się natomiast:
W zależności od tego, stężenie którego z hormonów płciowych ulega wahaniom, wyróżnia się dwa rodzaje trądziku hormonalnego: androgenny (najczęściej występujący w społeczeństwie) i estrogenny. Trądzik androgenny objawia się w postaci dużych, bolesnych grudek i zaskórników, które widoczne są głównie na twarzy (broda, okolice ust, linia żuchwy), szyi i plecach. Osoby zmagające się z tego typu trądzikiem często obserwują u siebie objawy współtowarzyszące, jak np. nadmiernie przetłuszczające się włosy, nieregularne cykle menstruacyjne, wahania masy ciała i zaburzenia płodności.
Z drugiej strony, w początkowej fazie trądziku estrogennego zauważyć możemy delikatne zaczerwienienie na skórze (zwłaszcza na czole, brodzie, nosie i policzkach), które z czasem przeobraża się w swędzące i bolesne grudki lub krosty. W zaawansowanym stadium choroby na skórze rozwija się stan zapalny.
By móc potwierdzić, że zmiany trądzikowe są spowodowane zaburzeniami hormonalnymi, konieczne jest wykonanie badań hormonalnych na trądzik. W przypadku kobiet niezwykle ważne jest, by przed udaniem się na badania określić dzień cyklu miesiączkowego, ponieważ w zależności od dnia ilość hormonów w kobiecym organizmie może się różnić. W celu rozpoznania trądziku hormonalnego należy zbadać poziom następujących hormonów:
Konkretna metoda leczenia trądziku hormonalnego jest zawsze dobierana indywidualnie, w zależności od objawów, przebiegu choroby oraz wyników powyższych badań hormonalnych. Warto również dodać, że cały proces leczenia jest zazwyczaj rozłożony na kilka, a nawet kilkanaście miesięcy. Podczas terapii wykorzystuje się zazwyczaj środki farmakologiczne o działaniu miejscowym (np. w postaci maści lub kremu) oraz doustne preparaty lecznicze (m.in. antybiotyki i izotretynoiny).
Pamiętajmy również, że kluczem do utrzymania zdrowej, promiennej skóry jest odpowiednio zbilansowana dieta. Ważne jest zatem, by farmakologiczne leczenie trądziku hormonalnego połączyć z odpowiednią dietą, która będzie obfitować w dużą ilość witamin, minerałów i składników odżywczych odpowiedzialnych za odbudowę naskórka. Codzienna dieta w trądziku hormonalnym powinna obejmować produkty o niskim indeksie glikemicznym, zawierające witaminy A, B, C i E, a także te bogate w cynk i selen. Nie zaleca się natomiast spożywania produktów wysoko przetworzonych, fast foodów i dużej ilości ostrych przypraw.
