Świerzbiączka guzkowa zaliczana jest do grupy przewlekłych schorzeń dermatologicznych o nie do końca rozpoznanej etiologii, z którym zmagają się przede wszystkim kobiety w średnim wieku i starsze. Choroba ta charakteryzuje się występowaniem symetrycznie umiejscowionych guzków oraz grudek na powierzchni skóry, jak również uporczywym uczuciem świądu. Skąd bierze się świerzbiączka guzkowa, jak wygląda i w jaki sposób możemy ją leczyć?
Świerzbiączka guzkowa (łac. prurigo nodularis), w literaturze medycznej określana również jako atypowa guzkowa postać neurodermitu ograniczonego lub świerzbiączka guzkowa Hyde, to przewlekła choroba dermatologiczna, której pierwszy opis został dokonany przez Hyde’a i Montgomery’ego w 1909 roku. Stanowi ona podtyp świerzbiączki przewlekłej (CPG – chronic prurigo), która została zdefiniowana jako jednostka chorobowa w 2017 roku.
Świerzbiączka guzkowa w wielu przypadkach jest oporna na dostępne formy leczenia. Z tego powodu choroba ta może pogarszać jakość życia pacjentów i wpływać niekorzystnie na ich samopoczucie. Niestety, w wielu przypadkach swędzenie i ból towarzyszący zmianom są do tego stopnia uciążliwe, że pacjenci mogą zmagać się z objawami depresji lub stanami lękowymi.
Trudno jest jednoznacznie określić, skąd bierze się świerzbiączka guzkowa. Zmiany pojawiające się na ciele mają charakter pierwotny lub mogą być spowodowane innymi schorzeniami przebiegającymi z objawami świądu. Wśród nich wymienia się:
Warto jednak zaznaczyć, że powyższe schorzenia nie wyjaśniają dokładnego źródła występowania świerzbiączki guzkowej. Uważa się, że przewlekły świąd może być związany z oddziaływaniami między zakończeniami nerwów czuciowych w skórze odpowiedzialnymi za uczucie świądu a komórkami układu odpornościowego człowieka.
Czy świerzbiączka guzkowa jest zaraźliwa? Ze względu na fakt, że w wielu przypadkach jest ona wyzwalana przez inne schorzenia lub zaburzenia współistniejące, to nie mamy możliwości zarażenia się nią przez kontakt z drugą osobą, np. podczas podania ręki.
Świerzbiączka guzkowa charakteryzuje się występowaniem na skórze symetrycznie rozmieszczonych, swędzących i spoistych guzków o hiperkeratotycznej powierzchni. Ich średnica wynosi 2-3 cm, natomiast zabarwienie przyjmuje kolor od lekko różowego do czerwonoszarego. Zmiany te często pojawiają się wraz z nadżerkami lub pokryte są strupem, a ich obwód jest lekko przebarwiony.
Jak do tej pory nie została zatwierdzona żadna terapia specyficzna dla tej choroby. Sam sposób leczenia w każdym przypadku powinien być rozpatrywany indywidualnie i opierać się m.in. na ocenie choroby podstawowej pacjenta, chorobach współistniejących, nasileniu objawów świerzbiączki guzkowej oraz stopniu pogorszenia jakości życia chorego.
Jak leczyć świerzbiączkę guzkową? Podstawą leczenia jest codzienne stosowanie emolientów, które mają na celu zmniejszenie suchości skóry. Co więcej, w zależności od stopnia nasilenia zmian, pacjentom zaleca się:
Co ważne, w wielu przypadkach konieczne jest łączenie kilku z wyżej wymienionych terapii. Niestety, postępowanie lecznicze w przypadku świerzbiączki guzkowej wciąż stanowi duże wyzwanie dla współczesnej medycyny ze względu na nie zawsze zadowalającą odpowiedź organizmu chorego na standardowe formy leczenia.
